Praktisch handboek voor samenwerking gemeente en OCMW

Gemeente en OCMW hebben doorheen de tijd elk een eigen ontwikkeling gekend. Tien jaar geleden typeerde de Hoge Raad voor Binnenlands Bestuur de verhouding tussen gemeente en OCMW als ‘bipolair en hybride’.  ‘Bipolair’ in de zin dat het lokaal sociaal beleid wordt bepaald door twee autonome organisaties en ‘hybride’ omdat er tussen deze organisaties overleg bestaat.

In het werkveld merkten we de afgelopen jaren een dynamiek van versterkte samenwerking tussen gemeenten en OCMW. Deze samenwerking deed zich niet enkel voor op het vlak van ondersteunende diensten maar ook op het vlak van beleid.
Heel wat besturen hebben de afgelopen jaren stappen gezet in de richting van verregaande samenwerking tussen gemeente en OCMW en zelfs van integratie van (ondersteunende) diensten.  Deze oefeningen stuitten evenwel op een aantal decretale belemmeringen.

Op 8 april 2011 keurde de Vlaamse regering het Witboek Interne Staatshervorming goed. Het Witboek bevat de doelstelling om decretale drempels op het vlak van samenwerking tussen gemeente en OCMW maximaal weg te nemen.

Het Agentschap Binnenlands Bestuur meende daarom dat het zinvol was om een studie te laten uitvoeren over de manier waarop de samenwerking tussen gemeente en OCMW geoptimaliseerd kon worden binnen het regelgevende kader en rekening houdende met een aantal wijzigingen die aan de organieke decreten zouden worden aangebracht. Die wijzigingen zijn ondertussen allemaal doorgevoerd en worden op 1 januari 2013 van kracht. Ze nemen de meest gedetecteerde drempels in de decreten weg. 

De studie moest zich richten op:

• een inschatting van de opportuniteit en het potentieel van samenwerking tussen ondersteunende diensten;
• de knelpunten en opportuniteiten van de verschillende mogelijkheden om deze samenwerking vorm te geven op het vlak van personeel en organisatie binnen het huidige juridische kader.

In de loop van 2012 voerde een onderzoeksteam van de Universiteit van Antwerpen deze studie uit.