Voorstellen van burgers
Inwoners van de gemeente kunnen voorstellen en vragen over de gemeentelijke beleidsvoering en dienstverlening op de agenda van de gemeenteraad brengen en toelichten.
Het Decreet over het Lokaal Bestuur herneemt de detailregelingen uit het Gemeentedecreet niet. De voorwaarde over een minimum aantal handtekeningen is bijvoorbeeld niet hernomen. Dit zorgt voor een versterking van de autonomie van het lokaal bestuur.
De gemeenteraden moeten zelf een beleid voeren op het vlak van betrokkenheid van de burgers en de doelgroepen. De voorwaarden en verdere modaliteiten van burgerparticipatie maken deel uit van een reglement van de raad. Zo kan er via reglement bijvoorbeeld bepaald worden dat de burgers bij het indienen van hun voorstel een gemotiveerde nota moeten toevoegen of dat zij het recht hebben om hun voorstel toe te lichten in de gemeenteraad.
Het recht om voorstellen en vragen op de agenda te plaatsen, geldt ook voor de raad voor maatschappelijk welzijn.
Het Provinciedecreet bevat een gelijkaardige regeling voor de provinciale besturen.
Regelgeving
Onderzoeksrapport De Wakkere Burger
De Wakkere Burger vzw heeft in alle 300 Vlaamse steden en gemeenten onderzoek gedaan naar de implementatie van het recht van inwoners om voorstellen van burgers op de agenda van de gemeenteraad te zetten. In februari 2022 werd het onderzoeksrapport gepresenteerd. Dit bevat naast de conclusies ook bouwstenen voor een lokaal reglement. Daarbij wordt in het bijzonder aandacht gegeven aan een spreekrecht voor inwoners en een lage handtekeningenvereiste om deze vormen van burgerparticipatie toegankelijk te maken.