Herbestemming parochiekerken

Het thema van de her- of nevenbestemming van parochiekerken die niet meer (helemaal) noodzakelijk zijn voor de eredienst is in Vlaanderen op de kaart gezet door toenmalig bevoegd minister Geert Bourgeois, met de publicatie van een conceptnota in 2011. In navolging hiervan zijn vele lokale besturen aan de slag gegaan met nieuwe beleidsinstrumenten: de vrijwillige opmaak van kerkenbeleidsplannen, het laten onderzoeken van de haalbaarheid van een herbestemmingsidee door het ‘Projectbureau herbestemming kerken’.

De ministers B. Somers (bevoegd voor de kerkbesturen en investeringssubsidies aan niet-beschermde kerken) en M. Diependaele (bevoegd voor onroerend erfgoed, en dus voor de subsidiëring van werken aan beschermde kerken) hebben in een bevraging bij de burgemeesters gepeild naar de evaluatie van deze instrumenten én naar de lokale behoeften inzake herbestemmen van kerken.

Onder meer op basis van de resultaten schreven beide bevoegde ministers een nieuwe visienota. Hierin kondigden ze een verfijnd en meer uitgebreid beleidsinstrumentarium aan ter ondersteuning van de lokale besturen. De vijf krijtlijnen zijn:

• De oprichting van een Platform Toekomst parochiekerken, met een stuurgroep met alle belanghebbenden én met de VVSG en Parcum als uitvoerende instanties (o.l.v. Roel De Ridder). Dit Platform is opgericht in 2022 en wil het eerste aanspreekpunt zijn voor lokale besturen.
• De verplichte opmaak van een kerkenbeleidsplan uiterlijk begin 2025 (bij de start van een nieuwe lokale bestuursperiode). Deze verplichting is ondertussen opgenomen in het eredienstendecreet van 7 mei 2004 (artikel 33/2).
• De uitbreiding van de subsidiemogelijkheden. Voor de niet beschermde kerken gebeurde dit door een wijziging van het decreet van 12 juli 2013 en het daarbij horende besluit van de Vlaamse Regering van 20 december 2013 (zie thema “financiering - specifieke subsidies” op deze website).
• Het Platform zal nagaan hoe private actoren meer betrokken kunnen worden in projecten van herbestemming van projecten.
• Het Agentschap Onroerend Erfgoed zal, samen met het bureau Endeavour, een onderzoek voeren naar de ‘erfgoedwaarde’ en het ‘herbestemmingsprofiel’ van de Vlaamse parochiekerken.