Situering en toepassingsgebied
Waarom een wetgeving overheidsopdrachten?
De budgetten van de openbare besturen, bestemd voor overheidsopdrachten, zijn omvangrijk.
De wetgeving overheidsopdrachten helpt het bestuur de beste en juiste keuze te maken. Door de overheidsopdrachtenwetgeving te volgen, kan het bestuur misbruiken uitsluiten.
De wetgeving overheidsopdrachten biedt de aannemers van werken, leveranciers of dienstverleners ook de nodige garanties dat er een juiste afweging is van de ondernemers en dat de overheid de overheidsopdracht niet zou gunnen op basis van favoritisme.
De wetgeving overheidsopdrachten steunt op twee basisprincipes. De ondernemer die de overheidsopdracht zal uitvoeren, wordt gekozen door middel van mededinging. Op basis van concurrentie gaat de overheid op zoek naar de laagste prijs of ingeval er nog andere criteria zijn, naar de economisch meest voordelige offerte.
De wetgeving eist ook dat alle afspraken op voorhand vastliggen. Eenmaal een ondernemer is aangeduid om een opdracht uit te voeren, moet hij dit doen op basis van de vooraf afgesproken prijs en op basis van de voorwaarden die op voorhand werden vastgelegd. In principe zijn alle kosten voor de ondernemer, ook wanneer er verlies zou zijn bij de uitvoering van de opdracht.
Op wie is de wetgeving van toepassing?
De wet is van toepassing op drie grote sectoren.
De klassieke sectoren
Dit zijn de klassieke overheden zoals de staat, de gewesten, de gemeenten, de OCMW's, de eredienstbesturen en de intercommunales. Hieronder vallen ook rechtspersonen zoals bijvoorbeeld vzw's, die een specifiek doel van algemeen belang hebben, dat niet van industriële of commerciële aard is.
Daarenboven moet deze rechtspersoon ook nog voor 50% gefinancierd worden door de overheid of moet de directie voor meer dan 50% zijn samengesteld uit vertegenwoordigers van de overheidssector of moet het beheer onderworpen zijn aan het toezicht van de overheid. (artikel 2, 1°, c wet)
De speciale sectoren
Dit zijn de sectoren: water, energie, vervoer en postdiensten.
De privé-sector
De wetgeving is ook van toepassing wanneer een privé(rechts)persoon sommige werken of diensten laat uitvoeren die onder meer voor meer dan 50% gesubsidieerd worden door de overheid: bv. de private ziekenhuizen die gesubsidieerde werken laten uitvoeren. De aanbestedende overheid die de subsidies verstrekt ziet toe op de naleving van de wet inzake overheidsopdrachten. (artikel 18 wet)
Gesubsidieerde opdrachten van leveringen van privaatrechtelijke personen, ongeacht het bedrag van de subsidie, zijn niet onderworpen aan de wet op de overheidsopdrachten.
Op welke opdrachten is de wetgeving van toepassing?
Artikel 2, 17° van de wet omschrijft een overheidsopdracht als een overeenkomst onder bezwarende titel die wordt gesloten tussen een of meer ondernemers en een of meer aanbesteders en die betrekking heeft op het uitvoeren van werken, het leveren van producten of het verlenen van diensten.
Alle opdrachten die voldoen aan deze omschrijving vallen in principe onder het toepassingsgebied van de wet inzake overheidsopdrachten.
De wet zelf sluit een aantal opdrachten uitdrukkelijk uit het toepassingsgebied uit. (artikel 28 wet) Het gaat o.a. over diensten inzake koop of huur van onroerende goederen of rechten, diensten inzake omroep en zendtijd, arbitrage- en bemiddelingsdiensten, bepaalde juridische diensten, leningen, arbeidsovereenkomsten, ...
Ook in-houseopdrachten vallen buiten het toepassingsgebied van de wet, doch enkel indien ze aan de voorwaarden uit artikel 30 van de wet voldoen. Hetzelfde geldt voor niet-geïnstitutionaliseerde horizontale samenwerking. (artikel 31 wet)
Opdrachten die niet voldoen aan alle voorwaarden uit de definitie zijn geen overheidsopdrachten. Denk maar aan subsidies en concessies. Het is niet altijd eenvoudig om het onderscheid te maken. Onderaan deze pagina vind je enkele instrumenten en pagina's die je hierbij kunnen helpen.