Waar moet ik rekening mee houden bij de ontbinding van een autonoom gemeentebedrijf (AGB)?

Een gemeente kan een autonoom gemeentebedrijf (AGB) oprichten en kan dus ook besluiten om de werking van een bestaand AGB stop te zetten. Aangezien het AGB een aparte rechtspersoonlijkheid heeft, betekent dit dat het AGB ontbonden en vereffend moet worden. In het decreet over het lokaal bestuur is de procedure voor de ontbinding van een AGB geregeld in artikel 244.  

Hieronder wordt extra toelichting gegeven bij de bepalingen van artikel 244 DLB. 

• De gemeenteraad kan besluiten tot ontbinding en vereffening van het AGB en hierbij vereffenaars aanduiden. Aangezien er verder niets bepaald is over de vereffenaars, staat het de gemeenteraad volledig vrij om hen aan te duiden. Er worden geen diplomavereisten, beroepsvereisten of andere voorwaarden gesteld om als vereffenaar van een AGB op te treden. De vereffenaars mogen dus ook personeelsleden of mandatarissen van de gemeente zijn.  
• De gemeenteraad kan altijd overgaan tot de ontbinding van een AGB. Nochtans kan de oprichting van nieuwe AGB’s niet plaatsvinden in een verkiezingsjaar. In het raam van de beginselen van behoorlijk bestuur, maant de minister van binnenlands bestuur de lokale besturen echter aan “om in het jaar van de verkiezingen en tot aan de installatie van de nieuwe raden met de nodige omzichtigheid op te treden en in extremis geen beslissingen te nemen die het beleid van de nieuwe raden of de toekomstige ontwikkeling van de financiën nodeloos zouden verstoren”. Een AGB zal zonder problemen kunnen worden ontbonden tot 31 december 2023. Vanaf 1 januari 2024 lijkt een ontbinding ook nog mogelijk maar moet kunnen worden gemotiveerd dat het geen beslissing betreft die het beleid van de nieuwe raad of de toekomstige ontwikkeling van de financiën nodeloos verstoort. Dit zal steeds in het licht van de specifieke context en feiten moeten beoordeeld worden. Veiligheidshalve wordt dan ook aangeraden om terughoudend op te treden bij de ontbinding van AGB’s in verkiezingsjaren. 
• Het besluit tot ontbinding moet niet door een orgaan van het AGB bevestigd worden, tenzij dat uitdrukkelijk is ingeschreven in de statuten van het AGB. Zo zijn er sommige statuten van AGB’s die een hoorplicht of advies van de raad van bestuur voorafgaand aan de ontbinding vereisen. Op het moment van het besluit tot ontbinding door de gemeenteraad vervallen bovendien alle organen van het AGB (artikel 244, §1 DLB). 

Tot slot is het belangrijk om te onthouden dat conform artikel 232, §5 DLB de wijze van ontbinding en vereffening verplicht in de statuten van het AGB moeten worden geregeld. Enige regels omtrent bv. wie wel of niet als vereffenaar zou mogen optreden, zijn dus aan de gemeenteraad om te bepalen.