Is er steeds een ministerieel besluit nodig om een kerk te desaffecteren?

Dit is een genuanceerd verhaal, afhankelijk over welk soort kerk het gaat. Voor veel kerken zal een ministerieel besluit nodig zijn, omdat ze indertijd bij ministerieel besluit of koninklijk besluit als annexekerk of kapelanij zijn erkend. Dat waren specifieke types van 'hulpkerken', nl. tweede kerken in een grote parochie. Nu bestaan die niet meer, want het Eredienstendecreet spreekt enkel over gebouwen van de eredienst, zonder dat onderscheid tussen verschillende types te maken. Bij desaffectatie is dat onderscheid echter wel nog belangrijk, omdat zonder goedkeuring van de Vlaamse Regering geen desaffectatie kan gebeuren voor die specifieke gevallen waarvoor indertijd een erkenningsbesluit werd getroffen.

Het is echter anders als het gaat om een voormalige 'gewone' parochiekerk, die door een fusie een bijkerk geworden is. Daar is geen goedkeuring van de Vlaamse Regering nodig. De bisschop beslist over de kerkrechtelijke desaffectatie, waarna de eigenaar tot bestemmingswijziging kan beslissen. Dat laatste valt gewoon onder algemeen toezicht. In de notulen van de kerkraad/gemeenteraad (naargelang van wie eigenaar is) zal dit terug te vinden zijn.

Er is nog één bijzondere categorie: voor de kerken die ten tijde van de Franse revolutie werden genaast en in 1809 niet vervreemd waren en toen opnieuw ter beschikking werden gesteld van de eredienst is wel weer een ministerieel besluit nodig (art. 275/1 van het eredienstendecreet).